By Η ασυνήθιστη συμπεριφορά του θείου (S) στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης δεν μπορεί να εξηγηθεί από μια μορφή ‘ατμοσφαιρικής’ εξωγήινης ζωής, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ συνδύασαν βιοχημεία και ατμοσφαιρική χημεία ώστε να ελέγξουν την υπόθεση της «ζωής στα σύννεφα», για την οποία οι αστρονόμοι εικάζουν εδώ και δεκαετίες, και διαπίστωσαν ότι η ύπαρξης ζωή δεν μπορεί να εξηγήσει τη σύνθεση της ατμόσφαιρας της Αφροδίτης.
Οποιαδήποτε μορφή ζωής σε επαρκή αφθονία αφήνει χημικά αποτυπώματα στην ατμόσφαιρα ενός πλανήτη καθώς καταναλώνει τροφή και δημιουργεί απόβλητα. Ωστόσο, οι ερευνητές του Κέιμπριτζ δεν βρήκαν αποδείξεις για τέτοιου είδους ‘αποτυπώματα’ στην Αφροδίτη.
Ακόμα κι αν στην Αφροδίτη δεν υπάρχει ζωή, τα αποτελέσματα της έρευνας που δημοσιεύονται στο περιοδικό Nature Communications [Sean Jordan, Oliver Shorttle and Paul B. Rimmer, ‘Proposed energy-metabolisms cannot explain the atmospheric chemistry of Venus’ ], θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα για την μελέτη της ατμόσφαιρας παρόμοιων πλανητών σε άλλα συστήματα του γαλαξία μας και την αναζήτηση ζωής πέρα από το ηλιακό μας σύστημα. Σύμφωνα με τον Paul Rimmer, «ξοδέψαμε τα τελευταία δύο χρόνια προσπαθώντας να εξηγήσουμε την περίεργη χημεία του θείου που βλέπουμε στα νέφη της Αφροδίτης».
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν έναν συνδυασμό ατμοσφαιρικών και βιοχημικών μοντέλων για να μελετήσουν τις χημικές αντιδράσεις που αναμένεται να συμβούν, δεδομένων των γνωστών πηγών χημικής ενέργειας στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης.
«Εξετάσαμε την «τροφή» με βάση το θείο που είναι διαθέσιμη στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης – δεν είναι κάτι που θα θέλαμε να φάμε εσείς ή εγώ, αλλά είναι η κύρια διαθέσιμη πηγή ενέργειας», δήλωσε ο Sean Jordan. «Αν αυτή η τροφή καταναλώνεται από τους ζωντανούς οργανισμούς, θα πρέπει να δούμε αποδείξεις για αυτό διαμέσου των μεταβολών των συγκεντρώσεων συγκεκριμένων χημικών ουσιών στην ατμόσφαιρα».
Τα μοντέλα που εφαρμόστηκαν εξέτασαν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ατμόσφαιρας της Αφροδίτης – την αφθονία του διοξειδίου του θείου (SO2). Στη Γη, το μεγαλύτερο μέρος του SO2 στην ατμόσφαιρα προέρχεται από τις εκπομπές των ηφαιστείων. Στην Αφροδίτη, υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση SO2 χαμηλότερα στα σύννεφα, αλλά με κάποιο τρόπο «αναρροφάται» από την ατμόσφαιρα σε μεγαλύτερα υψόμετρα.
Εάν υπάρχει ζωή, πρέπει να επηρεάζει τη χημεία της ατμόσφαιρας», λέει ο Oliver Shorttle. Τίθεται λοιπόν το ερώτημα: «Θα μπορούσε η ζωή να είναι ο λόγος που τα επίπεδα SO2 στην Αφροδίτη μειώνονται τόσο πολύ;»
Τα μοντέλα, που εφαρμόστηκαν περιλαμβάνουν μια σειρά μεταβολικών αντιδράσεων που θα πραγματοποιούσαν οι μορφές ζωής προσλαμβάνοντας την «τροφή» τους και αποβάλλοντας συγκεκριμένα υποπροϊόντα. Οι ερευνητές έψαξαν να βρουν αν η μείωση των επιπέδων SO2 θα μπορούσε να εξηγηθεί από αυτές τις μεταβολικές αντιδράσεις.
Διαπίστωσαν ότι οι αντιδράσεις μεταβολισμού μπορεί να οδηγήσουν σε πτώση της περιεκτικότητας του SO2, αλλά μόνο με την ταυτόχρονη παραγωγή και άλλων μορίων σε πολύ μεγάλες ποσότητες, τα οποία όμως δεν ανιχνεύονται. Τα αποτελέσματα θέτουν ένα κρίσιμο όριο στο «πόση ζωή» θα μπορούσε να υπάρχει στην Αφροδίτη χωρίς να ανατρέπονται οι γνώσεις μας για το πώς λειτουργούν οι χημικές αντιδράσεις στις πλανητικές ατμόσφαιρες.
Σύμφωνα με τον Jordan, αν η ζωή ήταν υπεύθυνη για τα επίπεδα του SO2 που βλέπουμε στην Αφροδίτη, τότε θα έπρεπε να ανατραπούν όλα όσα γνωρίζουμε για την ατμοσφαιρική χημεία της Αφροδίτης. Θέλαμε η ζωή να είναι μια πιθανή εξήγηση, αλλά όταν διαχειριστήκαμε τα μοντέλα, δεν αποτλεί μια λογική λύση».
Παρότι λοιπόν δεν υπάρχουν αποδείξεις για ζωή που κρύβεται στα νέφη της Αφροδίτης και τρέφεται με θείο, οι ερευνητές λένε ότι η μέθοδος που εφάρμοσαν για την ανάλυση των ατμοσφαιρικών υπογραφών θα είναι πολύτιμη όταν το διαστημικό τηλεσκόπιο JWST, ο διάδοχος του Hubble, θα αρχίσει να στέλνει εικόνες από άλλα πλανητικά συστήματα σε λίγους μήνες.
Κάποια από τα μόρια θείου που μελετά η παραπάνω έρευνα θα ανιχνεύονται εύκολα από το JWST, συνεπώς η γνώση μας για την χημική συμπεριφορά του γειτονικού μας πλανήτη θα μπορούσε να βοηθήσει τους επιστήμονες να ανακαλύψουν παρόμοιους πλανήτες σε ολόκληρο τον γαλαξία.
Για να καταλάβουμε γιατί ορισμένοι πλανήτες είναι ‘ζωντανοί’, πρέπει να καταλάβουμε γιατί άλλοι πλανήτες είναι ‘νεκροί’. Αν η ζωή κατάφερνε με κάποιο τρόπο να διεισδύσει στα σύννεφα της Αφροδίτης, θα άλλαζε εντελώς τον τρόπο με τον οποίο αναζητούμε χημικά σημάδια ζωής σε άλλους πλανήτες.
Ακόμη κι αν η «δική μας» Αφροδίτη είναι νεκρή, είναι πιθανό πλανήτες που μοιάζουν με την Αφροδίτη σε άλλα συστήματα να φιλοξενούν ζωή. «Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όσα μάθαμε από την Αφροδίτη και να τα εφαρμόσουμε σε εξωπλανητικά συστήματα. Κι αυτό είναι μόνο η αρχή.
Πηγή: PHYSICSGG
